Przewlekła niestabilność stawu barkowego

Staw ramienny jest najbardziej ruchomym stawem w ludzkim ciele.

To właśnie dzięki niemu możliwe jest unoszenie ramienia, obracanie go i sięganie ponad głowę. Może on też obracać się w kilku kierunkach. Tak duży zakres ruchu przekłada się jednak na mniejszą stabilność stawu, co powoduje jego podatność na różnego rodzaju uszkodzenia. Niestabilność stawu ramiennego ma miejsce w sytuacji, kiedy głowa kości ramiennej zostaje wypchnięta z panewki stawowej w wyniku nagłego urazu albo nadmiernego zużycia. W takiej sytuacji konieczne jest nastawienie stawu tak szybko, jak to możliwe, a następnie unieruchomienie chorej kończyny w miękkiej ortezie przez okres ok. 4 tygodni. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że osoby, u których wystąpiło zwichnięcie stawu ramiennego w większym stopniu narażone są na kolejne problemy tego typu. W przypadku gdy ramię jest luźne i wyślizguje się z miejsca, można mówić o przewlekłej niestabilności stawu ramiennego.

Przyczyny przewlekłej niestabilności stawu ramiennego

Pierwotne zwichnięcie stawu ramiennego ma miejsce zazwyczaj podczas poważnego zranienia albo urazu. Dochodzi wtedy do przemieszczenia głowy kości ramiennej, a ponadto uszkodzeniu ulegają również panewka stawowa i więzadła w przedniej części barku (uszkodzenie typu Bankarta). Tego typu urazy nierzadko prowadzą do nawrotowych zwichnięć, niestabilności stawu albo utraty funkcji.

Niektóre osoby borykające się z niestabilnością stawu ramiennego nigdy nie miały zwichnięcia ręki. W takich przypadkach przyczyną problemu są zazwyczaj luźne więzadła w stawach ramiennych spowodowane częstym wykonywaniem ruchów z uniesionymi rękami albo specyficzną naturalną budową.

U niewielkiej grupy pacjentów staw ramienny może być niestabilny nawet pomimo braku urazów i unikania powtarzalnego nadwyrężenia stawu. Taki stan nosi nazwę niestabilności wielokierunkowej – głowa kości ramiennej może przemieszczać się w różnych kierunkach, co jest spowodowane naturalnie luźnymi stawami.

Objawy niestabilności stawu ramiennego

W łagodnych przypadkach niestabilności pacjenci odczuwają ból podczas wykonywania niektórych czynności, zwłaszcza wymagających uniesienia reki z jednoczesną rotacją zewnętrzną, a więc jak przy serwowaniu w siatkówce. Może też pojawić się trzeszczenie w stawie podczas poruszania kończyną.

Do powszechnych objawów nawrotowych zwichnięć należą ponadto powtarzające się przypadki utraty możliwości ruchu oraz uczucie poluzowania, luźnego zwisania albo wyskakiwania i wskakiwania ramienia do stawu.

Diagnoza

Lekarz najpierw omawia z pacjentem objawy i historię choroby, a następnie przystępuje do badania fizykalnego, które pozwoli ocenić niestabilność stawu ramiennego. Aby zweryfikować, czy wszystkie więzadła są luźne, ortopeda może poprosić o wykonanie określonych ruchów lub czynności jak np. dotknięcia kciukiem do wewnętrznej części przedramienia.

Lekarz zazwyczaj zleca też wykonanie badań obrazowych w celu potwierdzenia diagnozy i zidentyfikowania innych możliwych schorzeń. Zdjęcie rentgenowskie ukazuje wszystkie uszkodzenia kości budujących staw ramienny. Z kolei rezonans magnetyczny pozwala sprawdzić stan tkanek miękkich, dzięki czemu lekarz rozpoznaje uszkodzenia więzadeł i ścięgien otaczających staw ramienny.

Metody leczenia niestabilności stawu ramiennego

Niestabilność stawu ramiennego leczona jest w pierwszej kolejności z zastosowaniem metod zachowawczych, które mają na celu zmniejszenie dolegliwości związanych z chorobą. Pacjent musi stosować odpowiednie leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz unikać aktywności fizycznej pogarszającej stan stawu ramiennego. Ważnym elementem terapii zachowawczej jest fizykoterapia, dzięki której możliwe jest wzmocnienie mięśni barku oraz poprawa stabilności stawu. Zazwyczaj potrzeba kilku miesięcy, aby przekonać się, czy leczenie zachowawcze przynosi efekty. Jeśli jednak pomimo ścisłego stosowania zaleceń lekarza nie ma żadnej poprawy, wymagana może być operacja.

Zabieg chirurgiczny ma na celu rekonstrukcję przerwanych lub rozciągniętych więzadeł przytrzymujących staw w odpowiedniej pozycji. Podczas operacji lekarz może też naprawić uszkodzony obrąbek stawowy i przymocować go do krawędzi kostnej panewki przy pomocy kotwic i nici. Poważnie uszkodzony obrąbek w niektórych przypadkach nie może być naprawiony, a wtedy konieczny jest przeszczep kości.

W leczeniu niestabilności stawu ramiennego z powodzeniem wykorzystywana jest artroskopia, czyli małoinwazyjne zabiegi naprawcze wykonywane za pomocą miniaturowych narzędzi i niewielkiej kamery wprowadzanych przez nacięcia w skórze. Jeśli nie można wykonać artroskopii, konieczna jest operacja metoda otwartą.

Rehabilitacja

Po operacji nawykowego zwichnięcia stawu ramiennego rękę należy unieruchomić w ortezie na okres 4-6tygodni. Niezwykle ważne jest też wykonywanie odpowiednich ćwiczeń, co ma znaczący wpływ na powodzenie operacji oraz powrót pacjenta do dawnej sprawności. Rehabilitant powinien szczegółowo poinstruować pacjenta, jakie ćwiczenia i ruchy może on wykonywać, a które z nich powinny być unikane.